حسابداری صنعتی چیست؟
تعریف حسابداری صنعتی(Cost Accounting)
حسابداری صنعتی یکی از انواع و شاخه‌های حسابداری است که وظیفه اصلی آن محاسبه و برآورد بهای تمام شده محصولات تولید شده توسط شرکت است. آنچه دراینجا اهمیت دارد مدیریت هزینه‌ها و کاهش آن تا سطح معقول با هدف افزایش سود شرکت است.
برآورد هزینه تمام شده در واحدهای تولیدی کاری سخت و زمانبر است که به بررسی‌های دقیقی نیاز دارد. حسابداری صنعتی به عنوان یکی از سخت‌ترین شاخه‌های حسابداری می‌تواند این امر مهم را به انجام رسانده و با برآورد تمام هزینه‌های تولیدی یک محصول، قیمت‌گذاری آن برای ورود به بازار را ممکن سازد.
در پی برآورد این هزینه تمام شده میتوان برای تعیین مقدار سود تولید، قیمت‌گذاری مطلوب و معقولی را برای محصول انجام داد. تمام انجام این عملیات بر عهده حسابداری صنعتی خواهد بود. کاربرد آن کمک میکند تا با برآورد هزینه‌های تولید محصولات گام مثبتی در جهت پیشرفت شرکت‌های تولیدی برداشته شود.
حسابداری صنعتی چه کاربردی دارد؟
کاربرد این نوع حسابداری مختص سازمان‌های تولیدی و صنعتی است. فرقی نمی‌کند یک کارگاه کوچک تکنفره باشد یا یک کارخانه عظیم چند هزار نفره. فرمول‌ها برای محاسبه سربار و بهای تمام شده یکسانند.
اصولا هر کالایی در فرایند تولید خود از مواد اولیه، هزینه‌های ثابت و استهلاکات، هزینه‌های جاری مثل دستمزد کارگران و انرژی و سوخت به همراه ملزومات تولید و بسته‌بندی بهره می‌برد. هر چه فرایند تولید محصول دشوارتر و پیچیده‌تر باشد حسابداری صنعتی نیز به مراتب دشوارتر و حساس‌تر خواهد بود.
برای بالاتر بردن دقت محاسبات در نرخ‌گذاری‌ها و تحلیل‌های عملیاتی تولید، نیاز است که مدیران با اعتماد به گزارش‌های حسابداران صنعتی، اعداد و ارقام را به خدمت بگیرند تا بتوانند بهترین تصمیمات را چه در حوزه فروش و بازاریابی چه در حوزه برنامه ریزی برای تولیدات آتی داشته باشند.
علاوه بر مجموعه‌های صنعتی بسیاری از شرکت‌های خدماتی و مالی و بیمه‌ای نیز از روش‌های موجود در علم حسابداری صنعتی برای نرخ‌گذاری روی خدمات خود استفاده می‌کنند، هر چند ممکن است به این حقیقت واقف نباشند.
اهمیت آن در چیست؟
- جمع‌آوری و تحویل گزارشات حسابداری مربوط به بورس در دوره‌های سالانه و یا سه ماهه به مدیران یا سهامداران.
- تسهیل کردن حسابرسی قانونی.
- جمع آوری گزارش‌های مالی برای برنامه ریزی و کمک به تجزیه و تحلیل گزارش‌های مالی.
- افزایش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی.
- تهیه‌ی گزارش‌های مالیاتی برای ارائه صورت حساب‌های مالی
این شاخه از حسابداری به چه صورتی انجام می‌شود؟
هزینه‌ها اصلی‌ترین اعداد در حسابداری بهای تمام شده هستند. حسابداری صنعتی به طور کل به شش روش اصلی انجام می‌شود:
- هزینه‌یابی جذبی: این نوع روش انجام حسابداری صنعتی شامل کلیه هزینه‌های انجام شده برای تولید مانند مواد مستقیم ـ دستمزد مستقیم، سربار متغیر ساخت و سربار ثابت ساخت در کل بهای موجودی کالای مورد نظر در مرحله ساخت است.
- هزینه‌یابی مستقیم یا متغیر: هزینه‌یابی مستقیم و یا متغیر به آن دسته از هزینه‌های ساخت گفته می‌شود که با میزان حجم تولید تغییر میکند.
- هزینه‌یابی برآوردی یا تخمینی: این هزینه شامل هزینه‌ای است برای یک قرارداد یا تصمیم خاص پیش‌بینی شده و مخارج پس از فروش است.
- هزینه‌یابی سفارش کار: این روش شامل مجموعه‌ای از قاعده‌ها و روش‌هایی است که برای جمع آوری، ثبت، تشخیص و تخصیص هزینه‌های تولید و تفکیک سفارش‌ها در فرآیند تولید از آغاز تا پایان عملیات تولیدی است. در روش هزینه‌یابی سفارش کار هزینه‌های تولید هر سفارش به شکل مجزا از دیگر سفارش‌ها جمع‌آوری و ثبت می‌شود.
- هزینه‌یابی مراحل تولید یا مرحله‌ای: این روش توسط کارخانجات تولیدی که تولید انبوه دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این روش در کارخانجاتی مانند نساجی، مواد شیمیایی، صنایع نفت، کفش و موارد مشابه استفاده می‌شود.
- هزینه‌یابی استاندارد: در روش هزینه‌یابی استاندارد قیمت تمام شده پیش‌بینی و سپس عملکرد واقعی در مقایسه با آن بررسی شده و علت این عدم تطابق مورد بررسی، تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد.
تفاوت حسابداری صنعتی و حسابداری مالی در چیست؟
حسابداری انواع مختلفی دارد که هر یک از این انواع با یکدیگر متفاوتند. تفاوت هایی که در حسابداری وجود دارد به دلیل کاربرد و هدف آن‌ها است. حسابداری صنعتی و حسابداری مالی دو بخش از مهمترین و پرکاربردترین انواع حسابداری هستند که امروزه در بسیاری از کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخی از تفاوتهای حسابداری مالی به شرح زیر است:
- حسابداری صنعتی اطلاعات مربوط به مواد، نیروی کار و سربار را که در فرایند تولید استفاده می شود ثبت خواهد کرد، اما هدف حسابداری مالی ارائه اطلاعات مالی به تصمیم گیرندگان است.
- در حسابداری صنعتی اطلاعات به افراد داخل سازمان ارائه داده می‌شود، در حالی که حسابداری مالی، اطلاعات را به افراد تصمیم گیرنده ارائه می‌دهد که فرقی ندارد این افراد داخل سازمان هستند یا خارج از سازمان.
- جزئیات اطلاعات تهیه‌شده توسط حسابداری صنعتی، اغلب به مدیریت گزارش داده می‌شود. اما در حسابداری مالی، به صورت معمول جزئیات و گزارش‌های مالی بعد از مدت زمان مشخصی ارائه داده خواهند شد.
- از جمله تفاوت حسابداری صنعتی و مالی این است که گزارش‌های تهیه شده در حسابداری مالی، دارای یک قالب استاندارد می باشند، در حالی که در حسابداری صنعتی می توانید از هر قالبی که توسط مدیریت مشخص شده‌است استفاده کنید.
- گزارش‌هایی که در حسابداری مالی ارائه داده میشوند، طبق هزینه‌های تمام شده در گذشته صورت خواهد گرفت، اما حسابداری صنعتی بر روی قیمت‌ها و هزینه‌های روز تاکید دارد.
