سقف وافل چیست و چه کاربردی دارد؟
سقف وافل یکی از انواع سازه‌های بتنی است که به‌دلیل ظاهری زیبا و مدرن، مدت زمان اجرای کوتاه، مقاومت و ایمنی بالا و البته مزایای اقتصادی فراوان، مورد پسند سازندگان قرار گرفته است. این سازه، ظاهری شبکه مانند دارد و به همین‌خاطر به آن سقف مشبک نیز می‌گویند. بیشترین کاربرد آن در سقف‌هایی با ارتفاع بیش از ۱۲ متر است؛ مانند فرودگاه‌ها، سالن‌ها و ایستگاه‌های مترو.
این سازه ظاهری توری مانند دارد و به همین دلیل به آن سقف مشبک نیز می‌گویند. بیشترین کاربرد آن در سقف‌هایی با ارتفاع بیش از ۱۲ متر مانند: فرودگاه ها، سالن‌ها و ایستگاه‌های مترو است.
درمورد سقف شیبدار در مقاله مربوطه میتوانید بیشتر بخوانید.
تاریخچه سقف وافل
این‌نوع معماری، از ابتدای قرن ۱۹ میلادی در کشورهای آمریکایی و اروپایی اجرا میشد و به‌دلیل مزایای مختلف، ازجمله استقامت بالا، مورد استقبال مهندسان ساختمان قرار گرفت.
تاریخچه آن در ایران به دوره هخامنشیان (۲۵۰۰ سال قبل) برمی‌گردد. طبق آثار باقی مانده و نظر باستان‌شناسان، سقف بنای تخت‌جمشید از تیرهای چوبی عمود بر هم تشکیل شده است. ایده اجرای این نوع سازه را در بنای آکروپولیس یونان نیز می‌توان مشاهده‌کرد که هم‌دوره با دوران هخامنشیان در ایران بوده‌است. از مهم‌ترین سازه‌هایی که در آن از سقف وافل استفاده شده، سالن تئاتر ملی بریتانیا است. این مکان هنری باشکوه در سال ۱۹۷۶ در شهر لندن ساخته شد و گنجایش بیش از ۲۰۰۰ نفر را دارد.
کاربرد سقف وافل
کاربرد آن اغلب در ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از ۱۲ متر و مکان‌هایی است که وزن زیادی به سازه وارد نشود. بیشتر در شرایطی استفاده می‌شود که نیاز به کاهش تعداد ستون‌ها و افزایش فاصله بین ستون‌ها دارد. مانند: بیمارستان ها، استخرهای سرپوشیده، سوله‌های صنعتی، هتل ها، کتابخانه ها، فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های مترو.
انواع سقف وافل
به طور کلی ما دو مدل سقف وافل داریم. یک طرفه و دو طرفه.
سقف وافل یک طرفه
سقف‌های وافل یک طرفه بیشتر در دهانه‌های کوتاه استفاده می‌شود. در این سقف قالب‌ها مستطیل شکل بوده و به صورت دال‌های یک طرفه عمل می‌کنند. در سقف وافل یک طرفه میزان مصرف میلگرد‌ها به دلیل یک جهت قرار گرفتن تیرچه ها، کاهش پیدا می‌کند. به همین علت اجرای سقف‌های یک طرفه به صرفه‌تر خواهد بود.
سقف وافل دو طرفه
سقف‌های وافل دو طرفه بیشتر در دهانه‌های بلند استفاده می‌شود. در این سقف، قالب‌ها به صورت دال دو طرفه عمل می‌کنند. در این سقف تیرچه‌ها به صورت عمودی قرار می‌گیرند. قیمت این سقف نسبت به سقف وافل دو طرفه بالاتر است اما مقاومت و استحکام بیشتری دارد.
اگر مایل به مطالعه بیشتر درمورد تفاوت سقف کوبیاکس و یوبوت هستید به لینک مربوطه مراجعه کنید.
مزایا و معایب سقف وافل
سقف وافل مزایا و معایبی دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
مزایای سقف وافل
سیستم وافل یک‌طرفه و دوطرفه اگر به‌شکل صحیح طراحی و اجرا شود، مزایای زیادی برای کارفرما و سازه دارد. برخی از مزایای استفاده از آن را بررسی میکنیم.
- کاهش حجم مصرف بتن و فولاد، به‌دلیل کاهش وزن نسبت به سقف‌های سنتی
- پیاده‌سازی ساده با ایمنی بالا و اجرای سریع، به‌دلیل سبک بودن قالب
- قابل استفاده بودن قالب‌ها به دفعات زیاد
- ایجاد ظاهر و نمایی زیبا و شکیل در سطح زیرین در طرح‌های معماری به‌صورت نمایان و با نورپردازی‌های متنوع
- عملکردی مناسب در برابر حوادث طبیعی
- حذف ستون‌های میانی سازه
- کاهش هزینه‌ها نسبت به اجرای سقف‌های کرومیت و یا عرشه فولادی
- قابل استفاده در انواع اسکلت‌های بتنی و فلزی
معایب سقف وافل
وافل‌ها نیز مانند هر سازه‌ای درکنار تمامی مزیت‌ها، ایراداتی هم دارند. درادامه به برخی از معایب آن اشاره میکنیم.
- قالب‌های آن به‌دلیل استفاده از ابزارهای تخصصی، پرهزینه است.
- استفاده از آن در سطوح شیبدار محدودیت دارد.
- برای ساخت و اجرای آن نیاز به تیم اجرایی حرفه‌ای است.
- به‌دلیل ضخامت کم، عایق نامناسبی برای حرارت و برودت بوده و به‌همین دلیل در ساختمان‌های مسکونی عموما از آن استفاده نمی‌شود.
مراحل اجرای سقف وافل
- زیرسازی: در این مرحله با نصب جک به‌کمک لوله یا قوطی، اسکلت ساختمان ساخته شده و شرایط برای نصب قالب وافل آماده می‌شود. مهندسان و پیمانکاران به این مرحله، شاسی‌کشی نیز می‌گویند.
- چیدن قالب‌های وافل: باتوجه به نقشه سازه، قالب‌ها روی قوطی‌ها قرار می‌گیرند و پس از چیدن قالب‌ها عملیات آرماتوربندی انجام می‌شود.
- بتن‌ریزی: باتوجه به قوانین اجرایی سازه و پس از کنترل نهایی، بتن‌ریزی روی سقف انجام می‌شود.
- قالب‌برداری از سقف: پس از سپری‌شدن زمان موردنظر و سفت‌شدن بتن، قالب‌ها از سازه برداشته می‌شوند.
- نازک‌کاری: این قسمت، آخرین مرحله است و در برخی از سازه‌ها در این مرحله از سقف کاذب استفاده می‌کنند.
