کاربرد هوش مصنوعی در حقوق (هوش مصنوعی قضایی)

در این مقاله قصد داریم به بررسی کاربرد هوش مصنوعی و نقش آن در علم حقوق و قضا بپردازیم اما قبل از آن بهتر است کمی به تاریخچه و تعریف هوش مصنوعی و هدف آن بپردازیم.

همیشه این سوال مطرح بوده است که آیا بشر قادر خواهد بود موجودی هوشمند همانند خود به وجود آورد؟ آیا زمانی فرا خواهد رسید که روبات‏ها به خانه ما رفت‏ و آمد کنند؛ کنار ما بنشینند و با ما به تبادل نظر بپردازند؟  شاید سؤالاتی این چنین را بتوان زمینه ‏ساز ظهور دانشی نوین، با عنوان هوش مصنوعی دانست. نخستین جرقه ‏های هوش مصنوعی به سال‏های بعد از جنگ جهانی دوم باز می‏گردد. زمانی که آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰میلادی آزمایشی مبنی بر این که آیا ماشین قادر است با فرآیندهای مغز انسان رقابت نماید، مطرح کرد.

جالب است بدانید مباحث هوش مصنوعی پیش از بوجود آمدن علوم الکترونیک، توسط فلاسفه و ریاضی دانانی نظیر بول مطرح شده بود که اقدام به ارائه قوانین و نظریه هایی در باب منطق نمودند.هوش مصنوعی، شاخه ‏ای از علم کامپیوتر است و در واقع تلفیقی از سه فناوری و گرایش مطرح؛ یعنی شبکه ‏های عصبی، سیستم ‏های استدلال فازی و الگوریتم تکاملی می‏ باشد. در مقایسه هوش مصنوعی با هوش انسانی می توان گفت که انسان قادر به مشاهده و تجزیه و تحلیل مسایل در جهت قضاوت و اخذ تصمیم می باشد در حالی که هوش مصنوعی مبتنی بر قوانین و رویه هایی از قبل تعبیه شده بر روی کامپیوتر می باشد.

همچنین بخوانید: هوش تجاری چیست؟

هدف هوش مصنوعی

نزدیك نمودن رفتار و پاسخ یك سیستم كامپیوتری به الگوهایی است كه انسان بر اساس آن ها رفتار می كند و پاسخ می دهد. گاه سیستم هایی طراحی می شوند كه قدرت تجزیه و تحلیل آن ها از انسان بیشتر است؛ ولی باز از الگوهای ما استفاده می كنند.

از اهداف متخصصین، تولید ماشین هایی است که دارای احساسات بوده و دست کم نسبت به وجود خود و احساسات خود آگاه باشند. این ماشین باید توانایی تعمیم تجربیات قدیمی خود در شرایط مشابه جدید را داشته و به این ترتیب اقدام به گسترش دامنه دانش و تجربیاتش کند.

کاربرد هوش مصنوعی در دادگاه و اتخاذ تصمیم نهایی توسط هوش مصنوعی

در اواخر اکتبر ۲۰۱۶ ، مقاله‌ای با عنوان «پیش‌بینی تصمیمات قضاوتی پرونده‌های دادگاه حقوق بشر اروپا:

« یک رویکرد پردازش زبان طبیعی » ، در مجله علوم کامپیوتر PeerJ منتشر شد که افق‌های جدیدی را از کاربردهای هوش مصنوعی، روشن می‌کند.

در این پژوهش، از داده‌های ۶۰۰ پرونده قضایی مطرح شده در دادگاه حقوق بشر اروپا (ECHR) استفاده شده است و سیستم هوشمندی که با استفاده از یادگیری ماشین و پردازش زبان طبیعی (NLP) پیاده‌سازی شده است، با دقت ۷۹ درصدی، توانسته است که تصمیم نهایی مربوط به پرونده‌ها را، به درستی پیش‌بینی نماید. البته نباید انتظار داشته باشیم که به این زودی‌ها قاضی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، مسئولیت تعیین سرنوشت پرونده‌ها را به عهده بگیرند؛ هنوز فاصله زیادی با این موضوع وجود دارد. اما آن چه مسلم است، این نتیجه درخشان، افق‌های جدیدی را در برابر بشریت باز می‌کند.

در حال حاضر، طبق گفته اعضای تیم پژوهشی این مقاله، یکی از بهترین کاربردهای این سیستم، تعیین اولویت رسیدگی به پرونده‌های رسیده به دادگاه است. با توجه به دقت قابل قبول پیش‌بینی نتایج، این سیستم می‌تواند پرونده‌های حساس‌تر را زودتر در مسیر بررسی توسط قضات انسانی قرار دهد. این کاربرد، می‌تواند از خسارت‌هایی پیشگیری کند، که بعضا به خاطر طولانی شدن روند بررسی پرونده‌ها پیش می‌آیند.

جدیدترین اخبار به گوش رسیده از کاربرد هوش مصنوعی خبری بود که در آن اعلام شد :

دولت استونی در ماه اوت گذشته یک دانشجوی ۲۸ ساله را استخدام کرده تا پروژه جدیدی را برای استفاده از هوش مصنوعی در وزارت‌خانه‌های مختلف این کشور پیگیری کند که موجب تسهیل ارائه خدمات به شهروندان این کشور خواهد شد.

آقای ولسبرگ که پایان‌نامه دکترایش را درباره “کاربرد اینترنت چیزها و حسگرداده‌ها در خدمات دولتی” ارائه داده، قصد دارد تا هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را برای ارائه خدمات به ۱.۳ میلیون شهروند، به کار گیرد.

در این راستا یک “قاضی” نیروگرفته از هوش مصنوعی قرار است که برخی اسناد حقوقی و اطلاعات مربوط دیگر را تجزیه و تحلیل کرده و تصمیم‌گیری کند. گرچه در تصمیم‌گیری نهایی با یک قاضی حقیقی خواهد بود. این پروژه نمونه کوچکی از کاربرد هوش مصنوعی در اجرای عدالت است.

وزارت دادگستری استونی از ولسبرگ و گروهش خواسته تا یک “قاضی رباتی” طراحی کنند که بتواند به پرونده‌های اختلافی با ارزش کمتر از ۸۰۰۰ دلار رسیدگی کند. مقامات امیدوارند که این سامانه بتواند در کاهش پرونده‌ها به قضات و کارمندان سیستم قضایی کمک کند.

 

همچنین مطلب تفاوت هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و علم داده را نیز بخوانید.

نتیجه گیری :

اساسا، هر کاری که بدنه اصلی آن، بررسی، تطبیق و تشخیص است، به راحتی با استفاده از رویکردهای یادگیری ماشین و هوش مصنوعی قابل شبیه‌سازی است. این آینده اجتناب ناپذیر مشاغلی است که وجه تطبیقی و کارشناسانه دارند. هم اکنون، در برخی از کشورها، اساسا موضوع بررسی اظهارنامه‌های مالیاتی و تشخیص پدیده‌هایی مانند تقلب یا فرار مالیاتی، به نرم‌افزارها سپرده شده است. تا جایی که در کشور ما نیز، قدم‌هایی برای تجهیز اداره مالیات با این سیستم‌ها، برداشته شده است؛ که صد البته جای خوشحالی دارد. از جمله مزایای کاربرد هوش مصنوعی در حوزه های مختلف از جمله حقوق قضایی می توان به سرعت بخشیدن به رسیدگی پرونده های موجود و اتخاذ سریع تر تصمیمات و صدور سریع تر احکام قضایی اشاره کرد اما در مقابل بسیاری از مشاغل در چند دهه آینده حذف خواهند شد و عملا کشوری که نتواند نیروی انسانی خود را، به سمت کارهای خلاقانه (که از عهده کامپیوترها خارج است) هدایت کند، با خیل عظیمی از هزینه‌ها و افراد بیکار دست به گریبان خواهد بود. کلید اصلی اجتناب از این اتفاق، سرمایه‌گذاری بر روی شیوه‌های نوین آموزش و مهارت آموزی است.