۰ تا ۱۰۰ تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه PM

در دنیای امروز، با توجه به پیشرفت‌های صنعتی و نیاز به بهره‌وری بالاتر در سازمان‌ها، نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) به یکی از ضروری‌ترین و کارآمدترین روش‌ها برای حفظ و بهبود کارایی تجهیزات تبدیل شده است. در بسیاری از صنایع، کاهش هزینه‌ها، افزایش عمر مفید تجهیزات، جلوگیری از توقفات تولید و افزایش ایمنی کار، از اهداف اصلی این فرآیند به شمار می‌آید. نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)، با شناسایی و رفع مشکلات قبل از بروز خرابی‌های عمده، به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون توقف در روند تولید، به بهره‌وری بالاتر دست یابند. این مقاله به بررسی اهمیت نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه، فرم‌های PM تجهیزات و وظایف کارشناس PM خواهد پرداخت.

اهمیت نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM)

۱. افزایش عمر مفید تجهیزات

یکی از مهم‌ترین مزایای نگهداری پیشگیرانه، افزایش عمر مفید تجهیزات است. با انجام بازرسی‌های منظم و به‌موقع، قطعات و سیستم‌ها قبل از بروز خرابی‌های جدی تعمیر یا تعویض می‌شوند. این امر موجب کاهش نیاز به تعمیرات اضطراری و طولانی‌تر شدن عمر تجهیزات می‌گردد.

۲. کاهش هزینه‌های تعمیرات اضطراری

یکی از اهداف اصلی PM، کاهش هزینه‌های ناشی از تعمیرات غیرمنتظره و اضطراری است. تعمیرات پیشگیرانه معمولاً هزینه کمتری نسبت به تعمیرات اضطراری دارد. همچنین، این نوع نگهداری باعث کاهش زمان توقف خط تولید و افزایش بهره‌وری می‌شود.

۳. افزایش ایمنی محیط کار

PM به‌طور مستقیم با ایمنی کارگران و اپراتورها ارتباط دارد. با انجام به‌موقع تعمیرات و بازرسی‌ها، خطرات ناشی از خرابی‌های غیرمنتظره و حوادث کاری کاهش می‌یابد. به‌ویژه در صنایع سنگین و خطرناک، اجرای صحیح PM می‌تواند از وقوع حوادث جدی جلوگیری کند.

۴. بهبود کیفیت تولید

با نگهداری منظم تجهیزات، کیفیت محصولات تولیدی نیز بهبود می‌یابد. در صورتی که تجهیزات در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند، احتمال بروز نقص در تولید کاهش یافته و کیفیت محصولات بالا می‌رود.

مقاله پیشنهادی : نگهداری و تعمیرات چیست | راهنمای جامع افزایش عمر تجهیزات و کاهش هزینه‌ها

فرم‌های PM تجهیزات

فرم‌های PM ابزارهایی هستند که برای شناسایی، پیگیری و مستندسازی اقدامات نگهداری پیشگیرانه استفاده می‌شوند. این فرم‌ها می‌توانند به صورت چاپی یا دیجیتال باشند و اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزی و انجام PM را فراهم کنند. فرم‌های PM معمولاً شامل موارد زیر هستند:

۱. فرم‌های بازرسی

این فرم‌ها برای ثبت نتایج بازرسی‌های منظم و دوره‌ای تجهیزات طراحی می‌شوند. بازرسی‌ها می‌توانند به‌صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه انجام شوند. در این فرم‌ها اطلاعاتی چون وضعیت کلی تجهیزات، فرسودگی قطعات، نیاز به تعمیرات و تعویض قطعات ثبت می‌شود.

۲. فرم‌های تعمیرات پیشگیرانه

فرم‌های تعمیرات پیشگیرانه، شامل دستورالعمل‌ها و اقدامات خاصی برای تعویض قطعات، روغن‌کاری، تنظیمات، تمیزکاری و سایر عملیات نگهداری هستند. این فرم‌ها به‌طور دقیق زمان‌بندی شده و بر اساس عمر مفید تجهیزات و دستورالعمل‌های تولیدکننده تنظیم می‌شوند.

۳. فرم‌های وضعیت‌محور

این فرم‌ها به‌طور خاص بر اساس وضعیت تجهیزات تنظیم می‌شوند. به عبارت دیگر، هنگامی که تجهیزات به مشکلی برخورد کنند، این فرم‌ها برای شناسایی و ثبت جزئیات آن مشکلات و تعیین اقداماتی برای رفع آن‌ها استفاده می‌شود.

۴. فرم‌های گزارش‌گیری

فرم‌های گزارش‌گیری برای ثبت و گزارش نتایج تمام عملیات PM طراحی شده‌اند. این گزارش‌ها معمولاً به مدیریت ارسال می‌شوند تا آن‌ها از وضعیت تجهیزات و نیاز به تعمیرات یا به‌روزرسانی‌ها مطلع شوند.

وظایف کارشناس نگهداری و تعمیرات PM

کارشناس PM، فردی است که مسئول برنامه‌ریزی، نظارت و اجرای فعالیت‌های نگهداری پیشگیرانه در سازمان است. این شخص باید دانش فنی کافی در مورد تجهیزات و فرآیندهای نگهداری داشته باشد. برخی از مهم‌ترین وظایف عبارتند از:

۱. برنامه‌ریزی و زمان‌بندی فعالیت‌های PM

کارشناس PM باید برنامه‌ریزی دقیقی برای نگهداری پیشگیرانه انجام دهد. این شامل تعیین زمان‌های مناسب برای بازرسی، تعمیرات و تعویض قطعات بر اساس دستورالعمل‌های تولیدکننده و تجربه‌های پیشین است. برنامه‌ریزی صحیح موجب جلوگیری از مشکلات غیرمنتظره و افزایش کارایی تجهیزات می‌شود.

۲. نظارت بر اجرای فعالیت‌های PM

کارشناس PM مسئول نظارت بر اجرای صحیح فعالیت‌های PM است. او باید اطمینان حاصل کند که تیم‌های تعمیرات و نگهداری اقدامات مورد نظر را طبق دستورالعمل‌ها و استانداردها انجام دهند.

۳. ثبت و گزارش‌گیری از نتایج

یکی از وظایف اصلی کارشناس PM، ثبت و مستندسازی نتایج بازرسی‌ها و تعمیرات است. این اطلاعات به‌طور منظم باید در فرم‌های مربوطه ثبت و برای تحلیل‌های آینده و گزارش‌دهی به مدیریت ارسال شوند.

۴. تحلیل و شناسایی مشکلات

کارشناس PM باید داده‌های جمع‌آوری‌شده از گزارش‌ها و فرم‌ها را تجزیه و تحلیل کند. با شناسایی مشکلات و الگوهای خرابی، او می‌تواند پیش‌بینی کند که کدام تجهیزات ممکن است نیاز به تعمیرات پیشگیرانه بیشتری داشته باشند.

۵. آموزش کارکنان و ارتقاء آگاهی

کارشناس PM باید آموزش‌های لازم را به کارکنان و اپراتورها در مورد روش‌های نگهداری پیشگیرانه و اهمیت آن ارائه دهد.

۶. ارتباط با تأمین‌کنندگان و تولیدکنندگان تجهیزات

کارشناس PM باید ارتباط مستمری با تأمین‌کنندگان قطعات و تولیدکنندگان تجهیزات برقرار کند تا از آخرین دستورالعمل‌ها و تکنیک‌های نگهداری تجهیزات مطلع شود.

چالش‌ها و راهکارهای PM

۱. چالش‌ها

کمبود منابع مالی و انسانی: 

یکی از چالش‌های رایج در فرآیند PM، کمبود منابع برای انجام نگهداری پیشگیرانه به‌طور منظم است.

مدیریت داده‌ها و گزارش‌ها: 

ثبت دقیق اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‌ها نیازمند سیستم‌های مدیریت پیشرفته است که ممکن است در برخی سازمان‌ها به‌طور کامل موجود نباشد.

۲. راهکارها

بودجه‌گذاری مناسب برای PM: 

تخصیص منابع مالی و انسانی مناسب برای پیاده‌سازی سیستم‌های PM می‌تواند از بروز مشکلات جلوگیری کند.

استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت نگهداری: 

استفاده از سیستم‌های نرم‌افزاری مدیریت نگهداری می‌تواند به بهبود ثبت، تجزیه و تحلیل داده‌ها و برنامه‌ریزی فعالیت‌های PM کمک کند.

نتیجه گیری

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) به‌عنوان یک استراتژی کارآمد، از اهمیت بالایی در حفظ کارایی و افزایش عمر تجهیزات برخوردار است. با استفاده از فرم‌های دقیق PM و انجام وظایف صحیح توسط کارشناسان، سازمان‌ها می‌توانند از خرابی‌های غیرمنتظره جلوگیری کرده و هزینه‌ها را کاهش دهند. در دوره‌های آموزشی ارائه شده توسط مرکز آموزش‌های تخصصی کاربردی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف، نحوه چگونگی نگهداری و تعمیرات آموزش داده می‌شود.