همه چیز درباره متره و برآورد

یکی از مواردی که در صنعت ساخت‌و‌ساز اهمیت ویژه‌ای دارد، متره و برآورد یا همان quantity surveying and estimating است. متره و برآورد از مباحثی است که هر کارشناس دفتر فنی و یا مهندس مشاور باید بر روی آن تسلط کافی داشته باشد چرا که امروزه با افزایش قیمت مصالح ساختمانی این موضوع اهمیت بیش‌تری پیدا کرده است. با دپارتمان مهندسی عمران و معماری جهاد دانشگاهی صنعتی شریف همراه باشید تا متره و برآورد و انواع آن را باهم بررسی کنیم.

متره و برآورد چیست

حال سوال اینجاست که متره و برآورد چیست؟ به طور خلاصه می‌توان گفت که متره و برآورد هزینه تمامی مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه عمرانی است که دقت در محاسبه‌ی آن اهمیت زیادی دارد و برای تعیین هزینه نهایی پروژه، بودجه بندی، کنترل پروژه و تهیه صورت وضعیت استفاده می‌شود.

انواع متره کدام‌اند؟

با توجه به اینکه مصالح چگونه و با چه روشی محاسبه می‌شود متره به چند دسته تقسیم می‌شود.

بر اساس روش محاسبه:

متره بسته

در این روش از محاسبه متره مقادیر مورد استفاده مصالح را با توجه به نقشه‌ها و اسناد پیمان برآورد می‌شود، سپس این مقادیر وارد جدولی می‌شوند و در قیمت واحد پایه ضرب می‌شود تا قیمت نهایی هر آیتم بدست بیاید. اگر قیمت تمامی آیتم‌ها جمع شود، از جمع جبری آن قیمت خالص پروژه حاصل می‌شود. اگر بخواهیم قیمت کل پروژه را بدست بیاوریم، باید این عدد را در ضرایب مربوطه مثل: ضریب بالاسری، ضریب ارتفاع، ضریب سختی کار و غیره ضرب شود تا قیمت کل پروژه برآورد شود.

متره باز

برآورد هزینه یک پروژه بدون تجهیز‌‌بها یا آنالیز‌ بها (به معنی تعیین عوامل مورد نیاز جهت انجام یک عملیات اجرایی است.) غیر ممکن است. هرچقدر که این تجزیه بهای مورد استفاده از نظر مصالح، نیروی انسانی و ماشین آلات دقیق‌تر باشد، برآورد هزینه‌ها بهتر انجام می‌شود. این روش بیش‌تر در پرو‌های بزرگ‌تر استفاده می‌شود و سرعت کار را افزایش می‌دهد.

بر اساس زمان انجام:

متره اولیه

 این متره قبل از شروع پروژه و برای برآورد هزینه‌های اولیه انجام می‌شود.

متره جاری

متره جاری در حین اجرای پروژه و به صورت دوره‌ای انجام می‌شود تا از تطابق هزینه‌های واقعی با برآورد اولیه اطمینان حاصل شود.

متره نهایی

این متره پس از اتمام پروژه و برای محاسبه هزینه‌های نهایی انجام می‌شود.

بر اساس نوع پروژه:

متره ساختمان

 برای ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده می‌شود.

متره راهسازی

 برای پروژه‌های راهسازی مانند ساخت جاده، پل و تونل استفاده می‌شود.

متره تاسیسات

 برای پروژه‌های تاسیساتی مانند تاسیسات مکانیکی و برقی استفاده می‌شود.

برآورد چیست؟

برآورد یا تخمین در واقع پیش‌بینی عددی از چیزی است که هنوز اتفاق نیفتاده است. در حوزه ساختمان و عمران، برآورد به معنای محاسبه تقریبی هزینه‌های یک پروژه است. این محاسبات بر اساس نقشه‌ها، مشخصات فنی و فهرست بها انجام می‌شود.

انواع برآورد

برآوردها بر اساس دقت و مرحله انجام پروژه به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

برآورد مقدماتی

 برآوردی است که در مراحل اولیه پروژه و با اطلاعات محدود انجام می‌شود. دقت این برآورد پایین است و بیشتر برای تعیین بودجه اولیه استفاده می‌شود.

برآورد اولیه

برآوردی است که پس از تکمیل مطالعات اولیه و با اطلاعات دقیق‌تر انجام می‌شود. دقت این برآورد نسبت به برآورد مقدماتی بالاتر است.

برآورد تفصیلی

برآوردی است که پس از تکمیل طراحی‌های اجرایی و با جزئیات کامل انجام می‌شود. این نوع برآورد دقیق‌ترین نوع برآورد است و برای تهیه اسناد مناقصه استفاده می‌شود.

چرا متره و برآورد اهمیت دارد؟

متره و برآورد از جمله مواردی است که در پروژه‌های ساختمانی اهمیت زیادی دارد و می‌توان گفت که پایه و اساس هر پروژه عمرانی محاسبه متره و برآورد می‌باشد.

تعیین دقیق هزینه‌ها:

 با استفاده از متره و برآورد می‌توان هزینه تقریبی تمام شده پروژه را بدست آورد. با این کار به کارفرما و یا مدیر پروژه این امکان را می‌دهیم که هزینه تقریبی پروژه را بسنجند و تصمیم بگیرد که آیا از عهده پروژه برمی‌آید یا خیر؟

بهینه‌سازی مصرف مصالح:

 با محاسبه دقیق مقدار مصالح مورد نیاز، می‌توان از خرید اضافی مصالح جلوگیری کرد و هزینه‌ها را کاهش داد.

برنامه‌ریزی بهتر پروژه:

 داشتن برآورد دقیق از زمان و هزینه‌های پروژه، به برنامه‌ریزی بهتر و مدیریت موثر پروژه کمک می‌کند.

جذب سرمایه‌گذار: 

ارائه برآورد دقیق هزینه‌ها و سودآوری پروژه، برای جذب سرمایه‌گذار ضروری است.

مقایسه پیشنهادات پیمانکاران:

 با داشتن برآورد دقیق، می‌توان پیشنهادات مختلف پیمانکاران را با هم مقایسه کرد و بهترین گزینه را انتخاب کرد.

افرادی که باید با متره و برآورد آشنا باشند:

تمامی مهندسینی که در پروژه‌های عمرانی یا ساختمانی مشغول به کار هستند، باید بر روی متره و برآورد تسلط داشته باشند.

مهندسین مترور

 وقتی بحث از پروژه‌های عمرانی می‌شود مهندس مترور نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کند، چرا که تمامی محاسبات متره و برآورد بر عهده‌ی مترور است. در گذشته این کار به صورت دستی صورت می‌گرفته اما امروزه با استفاده از نرم‌افزار اکسل و یا نرم افزار‌های آنلاین این کار به راحتی صورت می‌گیرد.

مهندسان عمران 

مهندسان عمران به عنوان طراحان و ناظران پروژه، باید قادر باشند برآورد دقیقی از هزینه‌ها و مصالح مورد نیاز ارائه دهند.

پیمانکاران

 پیمانکاران برای ارائه پیشنهاد قیمت دقیق و مدیریت صحیح هزینه‌های پروژه، به مهارت‌های قوی در متره و برآورد نیاز دارند.

کارفرمایان

 کارفرمایان برای کنترل هزینه‌ها و اطمینان از اجرای پروژه مطابق با بودجه، نیاز دارند تا از فرآیند متره و برآورد آگاهی داشته باشند.

مشاوران فنی

مشاوران فنی در حوزه ساختمان و عمران، باید بتوانند برآوردهای اولیه‌ای از هزینه‌ها را برای مشتریان ارائه دهند.

ریز متره و خلاصه متره در پروژه متره و برآورد چیست؟

ریز متره و خلاصه متره دو مفهوم کلیدی در فرآیند متره و برآورد پروژه‌های ساختمانی هستند که به ترتیب به جزئیات و خلاصه محاسبات مربوط به مقدار مصالح و هزینه‌های پروژه می‌پردازند.

ریز متره

ریز متره به جدولی گفته می‌شود که در آن، تمام جزئیات محاسبات مربوط به هر یک از آیتم‌های کار پروژه به صورت دقیق و تفکیک شده ثبت می‌شود. این جدول شامل اطلاعاتی مانند:

عنوان آیتم کار

ابعاد و مشخصات هندسی

نوع مصالح

واحد اندازه‌گیری

مقدار مصرفی هر مصالح

نرخ واحد هر مصالح

مبلغ کل هر آیتم

خلاصه متره

 خلاصه متره جدولی است که در آن، نتایج حاصل از محاسبات ریز متره به صورت خلاصه و جمع‌بندی شده ارائه می‌شود. در این جدول، آیتم‌های کار به صورت گروهی طبقه‌بندی شده و مجموع هزینه هر گروه محاسبه می‌شود.

اهمیت: خلاصه متره به عنوان یک نمای کلی از هزینه‌های پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد و به کارفرما، مشاور و پیمانکار کمک می‌کند تا به سرعت به یک دید کلی از هزینه‌های پروژه دست یابند. همچنین، خلاصه متره برای تهیه صورت وضعیت‌های پرداخت و مقایسه هزینه‌های پیش‌بینی شده با هزینه‌های واقعی پروژه نیز استفاده می‌شود.

اهمیت متره و برآورد در صورت وضعیت چیست؟

متره و برآورد در صورت وضعیت پیمانکاری اهمیت بسیاری دارد. محاسبه صحیح متره و برآورد از بسیاری از خطا‌ها جلوگیری می‌کند و دقت پروژه را افزایش می‌دهد. دلایلی که محاسبه متره و برآورد در صورت وضعیت پروژه اهمیت دارد عبارتند از:

کنترل هزینه‌ها

 متره و برآورد ابزار کارآمدی است که به پیش‌بینی دقیق هزینه‌های پروژه کمک می‌کند. این امر به مدیران پروژه کمک می‌کند تا بودجه مناسبی برای پروژه تعیین کنند و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.

مدیریت منابع

 متره و برآورد به پیش‌بینی مقدار مصالح، تجهیزات، نیروی انسانی کمک می‌کند که باعث می‌شود مدیران بتوانند منابع را بهتر شناسایی و از هدر رفت آن جلوگیری کنند.

تهیه اسناد مناقصه

 این فرایند به تهیه اسناد مناقصه کمک می‌کند و پیمانکاران می‌توانند با اسناد دقیق و کامل‌تری پیشنهادات خود را به کارفرما ارائه دهند.

مطالعه بیش‌تر: صورت وضعیت پیمانکاری چیست؟ انواع صورت وضعیت نویسی و نحوه رسیدگی

نتیجه‌گیری

متره و برآورد دو ابزار بسیار مهم در مدیریت پروژه‌های ساختمانی هستند. با انجام دقیق متره و برآورد، می‌توان از بروز مشکلات مالی و اجرایی در طول پروژه جلوگیری کرد و به موفقیت پروژه کمک کرد. بنابراین، به همه دست‌اندرکاران پروژه‌های ساختمانی توصیه می‌شود که به اهمیت متره و برآورد توجه ویژه داشته باشند.

با شرکت در دوره‌های جامع متره و برآورد و صورت وضعیت نویسی با تمامی مراحل تهیه صورت وضعیت به طور کامل و به صورت پروژه محور آشنا خواهید شد. برای کسب اطلاعات بیش‌تر می‌توانید به صفحه دوره کارشناس حرفه ای دفتر فنی پروژه یا دوره جامع متره و برآورد و صورت وضعیت نویسی مراجعه کنید و یا برای دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.